O „trzymaniu poziomu”

C. Läckberg „Fabrykantka aniołków”

Wydawnictwo Czarna Owca

Warszawa 2012

Kolejny tom sagi kryminalnej Camilli Läckberg został skonstruowany według podobnego schematu, co jej poprzednie książki, choć przyznać trzeba, że autorka pokusiła się tym razem o wprowadzenie do niego pewnych modyfikacji. Pierwszych kilka stron każdej jej powieści stanowi zapowiedź jakichś tajemniczych i niepokojących zdarzeń. Na tym etapie zostają też zazwyczaj odkryte pierwsze zwłoki. Chwilę potem pisarka serwuje nam fragment opowieści z przeszłości, która okaże się niezwykle istotna dla tego, co dzieje się tu i teraz. Kiedy do akcji wkroczy policja, z całą pewnością możemy spodziewać się, że Bertil Mellberg, szef lokalnego komisariatu, będzie długo bagatelizował problem i utrudniał pracę swojemu podwładnemu, ambitnemu i skutecznemu Patrikowi Hedströmowi. W ósmej części trup nie ściele się gęsto i tym, między innymi, różni się ona od swoich poprzedniczek. Po raz pierwszy też, jeśli mnie pamięć nie myli, pojawia się u Läckberg wątek stricte polityczny. Prawicowy ekstremizm, nacjonalizm i rosnące nastroje antyimigracyjne to chyba naczelne demony współczesnych społeczeństw skandynawskich. A przynajmniej najczęściej wykorzystywane w tamtejszej literaturze kryminalnej.

W „Fabrykantce aniołków” szwedzka autorka po raz kolejny wybiera na miejsce akcji wyspę. Ten patent, zwłaszcza w przypadku powieści kryminalnych, sprawdza się znakomicie – jest ona wyizolowana, otoczona przez wodę, trudno się na nią dostać i trudno z niej uciec. Jej skończoność, a jednocześnie niedookreśloność, pobudzają wyobraźnię. Ebba, postać, która spina wszystkie najważniejsze wątki w „Fabrykantce…”, wraca z mężem po trzydziestu latach na wyspę Valö. Opuściła ją w 1974 roku – w tajemniczych okolicznościach zaginęła wówczas cała jej rodzina. Ebba trafiła do rodziny zastępczej, a śledztwo w tej dziwnej sprawie zamknięto, nie odkrywając prawdy. Kiedy w remontowanym przez młode małżeństwo domu wybucha pożar, w którym prawie giną, a pod podłogą znalezione zostają stare plamy krwi, w naturalny sposób pojawia się pytanie: czy wydarzenia te mają związek z przeszłością? Läckberg sprytnie wyprowadza swoich czytelników w pole. Już się witałam z gąską, przekonana, że przechytrzyłam autorkę, gdy tymczasem kompletnie zbiła mnie z tropu puenta zagadki. Nie zaskoczą nas natomiast bohaterowie – każdy z nich odgrywa swoją tradycyjną rolę. Erika zajmuje się dziećmi, pisze i wtyka nos w nie swoje sprawy, Patrik pracuje ponad siły, Mellberg przeszkadza i kokietuje media, Anna przeżywa kolejny emocjonalny kryzys. Tylko Gösta zachowuje się niestandardowo, ale to raczej wyjątek potwierdzający regułę. Narracja w „Fabrykantce…” kompletnie nie stawia oporu, można zanurzyć się w niej jak w gładkiej, pozbawionej fal toni. Z drugiej strony – wciąga i pochłania jak wir wodny. Proza Läckberg to rozrywka w najczystszej postaci.